Phân loại Monoterpenoid

B - Phân loại: (mỗi nhóm chỉ nêu một số ví dụ).

1- Iridoid có aglycon đủ 10 carbon:

+  Không có nối đôi trong vòng 5 cạnh:

	R1	R2	R3	R4	R5	R6
Gardosid	H	H	H	OH	CH2
Scanzhisid	H	H	OH	H	OH	CH3
Loganic acid	H	H	H	OH	H	CH3
Loganin	CH3	H	H	OH	H	CH3
Desoxyloganin	CH3	H	H	H	H	CH3
Verbenalin	CH3	H	=O	H	H	CH3
Hastacosid	CH3	OH	=O	H	H	CH3

+ Có nối đôi ở C₇ - C₈ .

	R1	R2	R3	R4	R5	R6
Geniposidic acid	H	H	H	H	OH	-glc
Geniposid	CH3	H	H	H	OH	-glc
Acetyl geniposid	CH3	H	H	H	CH3COO	-glc
Genipin gentibiosid	CH3	H	H	H	OH	-gentibiose
Thevesid	H	OH	H	H	OH	-glc
Theveridosid	CH3	OH	H	H	OH	-glc
Scandosid	H	H	OH	H	OH	-glc
Scandosid methylester	CH3	H	OH	H	OH	-glc
Desacetyl asperulosid acid methylester	CH3	H	OH (a)	H	OH	-glc
Asperulosid		H		H	CH3COO	-glc
Desacetyl asperulosid		H		H	OH	-glc
Paederosidic acid	H	H	OH	H	CH3COS	-glc
Paederosid		H		H	CH3COS	-glc

+ Có nối đôi ở C-6 – C-7

Monotropein

Gardenosid

+ Có nối đôi ở C-5 – C-6

2. Iridoid không đủ 10 carbon

Iridoid 9 carbon (thiếu carbon C-11)

+Không có nối đôi ở trong vòng cyclopentan

 

	R1	R2	R3
Harpagid Leonurid Rehmaniosid C	OH      H         H	OH OH OH	H H b-D-glc

+ Có nhóm epoxy ở C-7 – C-8

	R	R1
Catalpol Rehmanosid A Rehmaniosid     B	H H -bDgal	-bDglc -bDglc 6¬1aDgal -bDglc

+ Có nối đôi ở C-7–C-8

 

	R1	R2	R3	R4
Aucubosid (aucubin) 10-Obglucosyl aucubosid Rehmaniosid D	H H -O-b-glc 2¬1 b-D- glc	OH OH OH	H H H	OH O-b-D-glc OH

Iridoid  8 carbon

            Trường hợp này rất hiếm. Chất unedosid là một ví dụ: Thiếu carbon ở C-10 và C-11

Unedosid

3. Iridoid có trên 10 carbon (homoiridoid)

 + Có 13 carbon 

Fulvoplumierin

+ Có 14 carbon

4. Secoiridoid

5. Dimeric iridoid

            Có thể có 3 trường hợp: bis iridoid, iridoid-secoiridoid, bis-secoiridoid

6. Các iridoid và secoiridoid phức tạp:

            Gồm các iridoid hoặc secoiridoid liên kết với các đơn vị terpenoid khác, liên kết với lignan.

 www.duoclieu.org

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Ngô Văn Thu (2011), “Bài giảng dược liệu”, tập I. Trường đại học Dược Hà Nội

Phạm Thanh Kỳ (1998), “Bài giảng dược liệu”, tập II. Trường đại học Dược Hà Nội

Đỗ Tất Lợi (2004), “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, Nhà xuất bản Y học

Viện dược liệu (2004), “Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam”, tập I, Nhà xuất bản khoa hoc kỹ thuật.

Viện Dược liệu (2004), “Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam”, tập II, Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật.