Kiểm nghiệm vi học Cam thảo Bắc-Glycyrrhiza uralensis

2.2.2. Cam thảo

Radix Glycyrrhizae

Rễ còn vỏ hoặc đã cạo lớp bần, được phơi hay sấy khô của ba loài Cam thảo (Glycyrrhiza uralensis Fisch., Glycyrrhiza inflata Bat., Glycyrrhiza glabra L.), họ Đậu (Fabaceae).

Đặc điểm dược liệu

Đoạn rễ hình trụ, thẳng hay hơi cong queo, thường dài 20 - 30cm, đường kính 0,5 - 2,5cm. Cam thảo chưa cạo lớp bần bên ngoài có màu nâu đỏ, nhiều nếp nhăn dọc. Cam thảo đã cạo lớp bần có màu vàng nhạt. Chất dai, khó bẻ, vết bẻ nhiều xơ, có màu vàng. Mặt cắt ngang có nhiều tia ruột từ trung tâm tỏa ra, trông giống như nan hoa bánh xe. Mùi đặc biệt, vị ngọt hơi khé cổ.

Đặc điểm vi phẫu

Mặt cắt dược liệu tròn, từ ngoài vào trong có: Lớp bần tương đối dày gồm những tế bào hình chữ nhật xếp thành vòng đồng tâm và dãy xuyên tâm, có nhiều chỗ bị nứt, rách, thường cuộn xoắn ra phía ngoài. Mô mềm vỏ cấu tạo từ những tế bào thành mỏng, phần ngoài thường bị ép bẹt. Libe gồm những tế bào nhỏ, xếp thành từng đám hình nón cùng với các bó gỗ tạo thành từng chồng riêng biệt, trong libe có nhiều bó sợi. Tầng phát sinh libe - gỗ ở giữa phần libe và gỗ của mỗi bó. Gỗ có nhiều mạch gỗ to, nhỏ khác nhau, vi phẫu rễ các bó gỗ xuất phát từ tâm, vi phẫu thân rễ ở giữa có mô mềm ruột cấu tạo bởi những tế bào kích thước lớn, thành mỏng, trong mô gỗ có các bó sợi gỗ. Tia ruột cấu tạo từ 3 - 7 hàng tế bào. Trong các mô đặc biệt ở sát sợi có các tinh thể calci oxalat hình khối.

Quan sát vi phẫu dưới kính hiển vi huỳnh quang thấy mô gỗ và sợi có huỳnh quang vàng sáng.

Hình 2.2.2a: Vi phẫu cắt ngang rễ Cam thảo Bắc

1. Sube. 2 Nhu mô. 2a, 3a, 5a Bó sợi. 3 Canxi oxalat

4. Libe. 5. Mạch gỗ. 6. Tia ruột

Đặc điểm bột dược liệu

Hình 2.2.2b. Một số đặc điểm bột Cam thảo

Bột màu vàng chanh, mùi thơm, vị ngọt. Soi dưới kính hiển vi thấy: 

A. Sợi màu vàng, đứng riêng hoặc từng bó. Có khi đi kèm với các tế bào có tinh thể canxi oxalat to nhỏ không đều;

B. Tinh bột, ít, hạt nhỏ tròn hoặc hình trứng.
C. Mảnh các mạch gỗ lớn thường điểm hoặc thành mạng, màu vàng như sợi
D. Mảng sube.
E. Nhiều tinh thể canxi oxalat đứng riêng lẻ.

www.duoclieu.org